การบริหารเภสัชกิจมีพัฒนาการเปลี่ยนแปลงไปตามบริบทแวดล้อมทางเศรษฐกิจและสังคมตลอดเวลา การปฏิบัติต้องอาศัยความรู้และทักษะการบูรณาการเภสัชศาสตร์ร่วมกับศาสตร์สาขาอื่นในการดูแลสุขภาพของผู้ป่วยและประชาชนให้สามารถเข้าถึงยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพเมื่อต้องการและมีการใช้อย่างคุ้มค่า เกิดประโยชน์สูงสุด วิทยาลัยการบริหารเภสัชกิจแห่งประเทศไทย สภาเภสัชกรรม ตระหนักถึงความเป็นพลวัตของบทบาทเภสัชกรในการจัดการอุปสงค์และอุปทานด้านยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพตลอดห่วงโซ่คุณค่าเภสัชกรรมในระบบสุขภาพให้บุคลากรทางการแพทย์และประชาชน ผลิตภัณฑ์สุขภาพ การบริการสุขภาพ รวมถึงข้อมูลและสารสนเทศที่เกี่ยวข้อง เป็นผลให้เภสัชกรผู้ปฏิบัติในบทบาทหน้าที่ดังกล่าวทั้งในหน่วยงานของรัฐและเอกชน มีความจำเป็นต้องเพิ่มพูนความรู้และทักษะด้านบริหารเภสัชกิจอย่างต่อเนื่อง จักเป็นประโยชน์ให้ระบบยาและสุขภาพมีการพัฒนาไปอย่างมั่นคง เป็นผลดีต่อเศรษฐกิจและคุณภาพชีวิตที่ดีของสังคมต่อไป
ในระบบสุขภาพที่มีโครงสร้างหลักเป็นระบบประกันสุขภาพแบบรัฐสวัสดิการ จำเป็นต้องมีการกำหนดและจัดการสิทธิประโยชน์ของบริการสุขภาพ รวมทั้งยา ที่ครอบคลุมสามารถเบิกจ่ายได้ผานระบบประกันสุขภาพเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการใช้จ่ายค่าบริการจากเงินภาษีของรัฐอย่างคุ้มค่า สำหรับสิทธิประโยชน์ด้านยา ประเทศไทยกำหนดให้บัญชียาหลักแห่งชาติเป็นสิทธิประโยชน์สำหรับคนไทยให้สามารถเข้าถึงยาได้โดยระบบประกันสุขภาพ ซึ่งมักเกิดมติในการพิจารณาอย่างรอบด้านเพื่อให้แน่ใจว่ายารายการที่อยู่ในสิทธิประโยชน์มีประสิทธิผล ปลอดภัย สมเหตุสมผล มีความคุ้มค่า เป็นธรรม และเท่าเทียม หลักเกณฑ์สำคัญในการคัดเลือกเข้าบัญชียาหลักแห่งชาติในมิติของความคุ้มค่า คือ ความสามารถในการจ่าย (affordability) ของประเทศซึ่งกำหนดไว้ไม่เกิน 160,000 ต่อ QALY ที่เพิ่มขึ้น (cost-effectiveness threshold) รายการยาที่มีความคุ้มค่าจะต้องมีค่าใช้จ่ายต่อ QALY ที่เพิ่มขึ้นไม่เกิน threshold ที่กำหนด อย่างไรก็ตาม ด้วยความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี เช่น ยาชีววัตถุ cell/gene therapy บางรายการที่มีประสิทธิผลดี แต่มีราคาสูงมาก จึงไม่สามารถเข้าเป็นสิทธิประโยชน์ภายใต้หลักประกันสุขภาพได้ เนื่องจากมีค่าใช้จ่ายต่อ QALY ที่เพิ่มขึ้นเกิน threshold ของประเทศที่กำหนดไว้ และแม้แนวโน้มว่า ยาด้านมะเร็งดังกล่าวจะมีจำนวนมากขึ้นเรื่อย ๆ ในอนาคต เกิดปัญหาการเข้าถึงยาสำหรับผู้ป่วยที่มีความจำเป็นต้องใช้ แต่ไม่สามารถจ่ายเองได้
ปัจจุบันมีรูปแบบของการจัดการเข้าถึงยาราคาแพง ในหลายหลายรูปแบบ ในหลาย ๆ ประเทศที่มีระบบประกันสุขภาพแบบรัฐสวัสดิการมีการประยุกต์ระบบการออกแบบข้อตกลง และต่อรองกับผู้ผลิตยาเพื่อให้ประชาชนสามารถเข้าถึงยาได้โดยไม่เป็นภาระงบประมาณรายจ่ายของประเทศ ที่เรียกว่า Managed Entry Agreement (MEA) หรือการจัดการเข้าถึงยาในรูปแบบอื่น ๆ เช่น ข้อตกลงระหว่างผู้ผลิตยา กับผู้ป่วยที่เรียกว่า Patient Access Program (PAP) จึงควรมีการเสริมสร้างทักษะ ความรู้ ทักษะ ความเชี่ยวชาญเฉพาะเชิงลึกในเรื่อง การแข่งขันในอุตสาหกรรมยา การพัฒนากลยุทธ์การบริหารราคา การจัดการสิทธิประโยชน์ด้านยา และแนวคิดการเบิกจ่ายค่ายา ทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ ประเภท รูปแบบ และระบบข้อตกลงเพื่อการเข้าถึงยา ราคายาใหม่ วิธีการประเมินข้อตกลงการเข้าถึงยาในรูปแบบต่าง ๆ การออกแบบระบบและการดำเนินการติดตาม กำกับและประเมินผลข้อตกลงตามบริบทของระบบสุขภาพ เพื่อพัฒนาที่อุดมประมวลกระบวนการติดตาม การจัดการและประเมินข้อตกลงเพื่อการเข้าถึงยาโดยเฉพาะกับผู้ผลิตยา ทำกับผู้ป่วย เพื่อให้แน่ใจว่าเป็นรูปแบบข้อตกลงที่เหมาะสมเป็นธรรม ตอบโจทย์นโยบายด้านการอนุญาตเลือกข้อตกลงที่เหมาะสมต่อรองให้ผู้ป่วยที่จำเป็นต้องเข้าถึงยา สามารถเข้าถึงยาได้
ในการนี้ภาควิชาเภสัชศาสตร์สังคมและบริหาร คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมกับ วิทยาลัยการบริหารเภสัชกิจแห่งประเทศไทย จึงได้จัดทำ หลักสูตรการฝึกอบรมการบริหารเภสัชกิจระยะสั้น การจัดการการเข้าถึงการบริการด้านสุขภาพที่มีราคาแพง (Short Course Training Program in Pharmacy Administration on Managed Access to High Cost Care) ขึ้นเพื่อเป็นแนวทางการส่งเสริมสถาบันหลักและสถาบันสมทบในการจัดทำโครงการฝึกอบรมด้านการบริหารเภสัชกิจเพื่อเพิ่มพูนศักยภาพและความเชี่ยวชาญให้แก่เภสัชกรต่อไป

เพื่อเสริมสร้างองค์ความรู้และทักษะด้านการบริหารเภสัชกิจให้แก่เภสัชกรและผู้ที่สนใจ รวมถึงส่งเสริมความเชี่ยวชาญในการบริหารจัดการการเข้าถึงยาราคาสูงและยานวัตกรรม

เว็บไซต์ของหน่วยการศึกษาต่อเนื่อง คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (www.ce.pharm.chula.ac.th) โทรศัพท์ 02-218-8283 หรือ E-mail: CE@pharm.chula.ac.th